2DA. PARTE

 

       Canto de peregrino

Eres la esperanza cautiva…

Yo la mansa sombra que fué

Tu reinarás sobre mi vida

Fueras.., tú mi dicha y edén.

Eres la diosa de los amores

Tuya la aurora, tuyas las flores

Tu encarnas los dones más bellos

Del jardín tú eres el primor,

Quién fuera retazo de cielo

Y con él cubriera tu amor.

Tú tienes el alma de un lirio

Yo tengo en el alma un clamor

Triste canto de peregrino

Sueño fugaz de un soñador.

Letra y Música:

Epifanio Méndez Fleitas

       Che vy´aha

“Barrio Obrero”che vy´aháva

Che versomíme rosaluda

Nde yvotykuéra hyakuãporãva

Aipo´oséva che mba´erã

Héra Catila che ahayhuveva

Morotívéva niño asote

Ha Elvira Genes mandu´aháva

Clavel de onza-pe ojoguaité

China González rehechamirõ

Mba´e mbyasygui nembyesarái

Kóva ko hína che lirio blanco

La flor querida del Paraguay

Mokõi hermana ojojoguaitéva

Mokõivemínte tarohory

Teresa Fleitas, Nidia iñermána

Che rosa Francia, che yvoty ñu

Peichapevémante ikatúne

Ndéve Tutula romoñe´ë

Che valleguáva ovy´aiténe

Mi madreselva ndereheve

Dema iporãva ñane encantáva

Péina Dionora jasy koïngue

Luz de mi cielo-pe che ambohéra

Ohesapégui ko´ë jave

Ana González-pe omoirüva

Iluminada ha Pastorí

Ahasakuévo ko che pojãiva

Pende potyre che aleli.

Adios hermoso “Barrio Obrero”

Lugar florido che vy´aha

Kóva ko hína mi fiel recuerdo

Nde yvotykuérape taheja.

Letra: Rubio Miranda

Música: Porfirio Báez

  Nendivénte

Nendivénte nendivénte ché nga aimé ro avy´á pá va

Jha jhi´á nte amo opa ára agha guaicha ya yuayjhú

Nendivénte nendivénte che ayujhú tory maymá va

Jha vocoí ndo ro jhechávo che ajho´i techaga´ú.

Nendivénte nendivénte co che agha ipiro´yva

Jha iñasái va che rapé pe opaitécha guá yvyty

Nendivénte nendivénte che aicové jha che resai va

Jha icatu ro nde jhegui nte na jhi´ái che tyre´yn.

Nendivénte nendivénte che aicoséva opaité ara

Jha tové ne mboracjhú pe ta mbogué che mbyau´ujhéi

Nendivénte nendivénte che ayujhú va aipó che yvaga

Jha upe jháre ndeve añóma amosú che purajhéi.

Nendivénte nendivénte che aime´yn ro che anghatá va

Jha ico´é nga ro jhayjhú güi nde rejhé nte che aguarã

Nendivénte nendivénte to ye´e yepe o ye´e va

To yejhú yepe o yejhúva…Nendivénte che avy´á.

Letra: Teodoro S. Mongelós

Música: Epifanio Méndez Fleitas

                       Itapúa poty

Voy a cantar a mi cuna la del pomposo Amambay

Radiante como la luna que alumbra mi Paraguay

Cuando recuerdo mi infancia las dulces horas de ayer

Lamento que la distancia me impida poderte ver.

Si tu hijo soy, aunque mombyry

A cantarte voy Itapúa poty,

Y cual mainumby a la resedá

Yo te adoro a ti mi bella ciudad.

Cuando me alejé, en pos de un amor,

Mi madre dejé sumida en dolor, llena de aflicción

Que hoy al recordar,

Quiero regresar a tí Encarnación.

La brisa del Paraná, besa tu Loma Clavel

Y a tu Virgen de Itapúa adora el guaraní fiel

Distante añoro tu selva, mi lejana Encarnación

El día que a tí yo vuelva tendrá paz mi corazón.

Letra: Luis Acosta

Música: Juan Carlos Soria

                        Jasy Morotï

José A. Flores opurahéi vaerã mbarakapúpe

Jasy morotï remaña mombyyrýva cherehe rehóvo

Py´a tarovágui marö nderekévai cheichaite avei

Ha chéicha remuñáva araka´eve jahupyty´ÿva

Ndeko che reindy, jasy morotï, maña asymi.

Ejehykuavóna ko kuñataï rógaguy poräme

Jasy morotï ehesapemi ko che rendaguã

Añesüpehëta ko hovetãguype ha aropurahéita

Mba´asypo´ícha che pytéva oikóvo ko mba´epota

Rekéva reína kuñatãimi ahayhu porãva

Epáy ehecha nerokëme oúva oñepomoï

Tupãmba´ejára nerenói haguéma hembe ruguypáva

Ha nde rechaségui yvága ru´are hesakã reiva.

Ka´aguy poty che moakãnundúva nde pukavymíne

Ha nerakuãngue rapykueri aikóva anga atyryry

Esë che rendápe he´ukamo chéve nde jurúgui eíra

Tosopa anga ko che mbyay´uhéi, ka´aguy poty.

Esë che rendápe...Ha nde apysáitepe tamombe´u ndéve

Mba´éicha rupípa ko che mitãhape aiko añembyasy.

Che páy ha che kepe urutaú rasëicha che py´a jopýva

Ha yvytu pirúicha he ruguy apére oikóva opoñy.

Jasy morotï remaña mombyrýva cherehe rehóvo

Nderekéi haguéma nde resa´yju cheichaite avei

Ko´ëramointénte rehasa hasa ha reiko reikóvo

Che tavy haguéma reikuaá vaerã jasy morotï.

Letra: Darío Gómez Serrato

Música: Herminio Giménez

                 Canción del Bohemio

Soñador y errante, de muy lejos vengo

Templando las cuerdas de mi corazón

Arribeño y pobre, ni valle ya tengo

Vivo de mis sueños y de mi corazón

No me apena el mundo con sus desengaños

Ni miedo me infunde el artero dolor

Para mi son todos, iguales los años

Si en ayunas paso me siento mejor.

Duermo en cualquier parte, donde más me agrada

Y saben mis sueños, a rosa y a miel

Mi vieja guitarra, me sirve de almohada

Y es en mi andanzas, compañera fiel

Los novios me llevan hasta sus ingratas,

A cantar las penas de un vivido afán

Y en acento indiano de mi serenata

Muy lejos las penas, muy lejos se van

Allá con sus guerras y vanos rencores

Los hombres sedientos de sangre y poder

Para mis hermanos yo soy todo amores

Y soy todo seda para la mujer

Así voy pasando la vida sin penas

Soltando a los vientos mi agreste canción

Para mi son todas las mañanas buenas

Santamente buenas en mi corazón.

Letra: Darío Gómez Serrato

Música: Herminio Giménez

               Ne rovetame

Noche de luna fiesta pagana

Che kepe guaicha torojhechá

Y en tu delirio de serenata

Gustar fragancia de resedá.

Noche de luna alas quisiera

Ne rovetame aguajhé jhaguá

Y haciendo gala de mi quimera

Cantar endechas chupé guará.

Sin tu bohemia noche aregueña

Anghãrasygui amanombota

Y dime luna si aún me recuerda

Que yo me muero en la soledad.

-se repite la 2da. parte-

Letra: Carlos Federico Abente

Música: Prudencio Giménez.

Tupãsy del Campo

Tupasy del campo yvaga mimbipe reímeva réina

Ayú nico jhina che promesa mí ndevé apagase

Anacé jha´ara la muerte otentaro che sy mime jhina

Purajhéi poráme apaga jhaguá amandá vaecué.

Ne´ira en el mundo desde que anacé aicuaá el encanto

Tupãsy del Campo nderejhé añonté ama´é semi

Najhi´aigui cheve otro pe adorá con mi agreste canto

Ni la che kebranto nda´é seiva nunca otro pe reí.

Mundo pyre oiva yvoty maymaro peina ipoty páma

Jha cheya aipe´áma iporanguetégüi chepurajhéi rá

Jazmín, violeta, clavel pytaité, rosa siete hermanas,

Yvoty co´ãva amoyruta ndevé ne corona rá.

Anga reyapota nde gusta mi jhaicha che recové migüi

Sapy´á amanoro kena pya´eté che visita mi

Ayuva aina yvaga mymbá nendive oimeségui

Mombyry asy etegüi apagavo ndevé che promesa mí.

Letra: Amadeo Camelli

Música: Ramón Vargas Colmán

              Hija de la luna

Eres paraguaya, de mirar ardiente

De cuerpo moreno, bello y cimbreante

Cual un junco en flor;

Eres indiecita, amorosa y buena

Que con sus caricias y dulce ternura;

Llena el corazón.

Eres paraguaya, de ojos abismales

De labios sensuales, que incita al amor

La princesa india, hija de la luna

La Diosa Nocturna: la rival del sol.

Por eso he venido cruzando caminos

Lleno de ilusión;

A cantar mis versos, junto a tu ventana

Con toda pasión:

A pedirte un beso y un abrazo tibio,

Como sabes dar:

Con honda ternura, con deleite inmenso,

con todo tu ardor.

Letra y Música:

J. Demetrio Morínigo.

         Ña Ne Mitaro Guaré

Ymami paco ñandé yajha verã cañyjhápe

Amó taruma´í guÿpe, ñamopotï verapa,

yaguapï jha ñajha´ã tikichuela cu vï´ape

ñande sygui ñemijhápe asaye´cué oke aya.

Terã yajhámi yaike yva reca ca´aguype

Yaico yaipo´ó tï aime, apepú jha guavirá,

Nde ao ruguy renyjhé reru vaerã torïpape

Jha ché cu mburucuyápe nde áva amboïvotïpá.

Co´ë jha yaico mocöive pe cocuerére

Oñocuãre coingue micha, yayuayjhu porã asïeté,

Ñanandïpe mí yaiké cu tape carë sa´ire

Jha umi caïsá ruguãre ñajhendu guyra ñe´ë.

Oiméva ye aco ïupa acointe iporã jhecópe

Yajha jhagué mbïr´yairo, ca´aru cue yayajhú,

Pe ype yayojhïpïi yayoapí ïvï´ cu´ipe

Jha upegui cu piro´ïpe pïtümbï pávo yayú.

Ñasaindyrö pyjharé ñasemi pe nde rocaré

Capi´ipe rovïüme ñande ñaño mboyaru,

Jha uperömi ñañandú jhacuvï ñane ñe´ãme

Cunu´´ü porã apytépe ikïrïiva mborayjhú.

Co´agã ramo guãrã che képe mante reyúva

Che moïrumivo Florencia, ndavï aigui che añoité,

Jha upegui cu apaïriré che pï´a jhorï asïva

Che mandu´a ramo aina ñane mitãrö guaré.

Letra: Crispiniano Martínez González

Música: Demetrio Aguilar

Ndarecói la culpa

        (No tengo la culpa)

No me mires morenita

Tu mirada es seductora

Porque así me martirizas

Morenita encantadora.

Sin tu amor en esta vida

Soledad aterradora

Y contigo un paraíso

Morenita encantadora.

Ndarecói la culpa

Che rayjhú yepé

La morena yunta

Che peté peté

No tengo la culpa

Es tuyo mi ser

Tú arrullas mi sueño

Palomita blanca

La de mi querer.

I (bis)

Escucha mi triste acento

Ya no canta sino llora

Soy tu esclavo morenita

Morenita encantadora.

El día que tú me quieras

No cantaré como ahora

Cantaré con toda el alma

Morenita encantadora.

II (bis)

Ndarecói la culpa, -etc.etc.-

Mi corazón tiene penas

Si te alejas de mi lado

Y se llena de alegría

Cuando te arrullo en mis brazos

El sol sale a la mañana

Para alumbrar tu camino

Y yo nací en este mundo

Para gozar tu cariño.

Recop. y arreglo:

Mauricio Cardozo Ocampo

       Nde kera mombayvo

Cuarajhy resévo péina iñapyséma

Co yby apére co´é rerujhá

Lucero mimbí ndeichaité iporava

Che moirú mi jhara ápe ayú jhagúa.

Ajhechá aveico las siete cabrillas

Yvaga jhovy re omimbi yo´á

Jha las tres Maria catú oyero´áma

Cuarajhy reikévo ocañy mbotá.

Purajhéi rorype nde kera mombayvo

Mitá tyre´yincha ndeve ayeruré

Ne mborayjhú mime coe´ero co´evo

Che mocunu´umo amanó mboyvé.

Epu´á che ypype tupasy rekéva

Ajhendú setema umi ne ñe´é

Peina co el alba ya nere´aróma

Peñemoirú mi jha pe jhesapé.

Nde roga yerere iñaguecoi pama

Purajhéi yoyvype corochiré ñú

Ne jazmín potyre cu isárakima

Ipepó verava umi mainumby.

Néipa morenita rojhayjhü eteíva

Jha icatú ynva romocunu´ú

Po´ayn rupinte tesaype aicóva

Romoñe´é mivo che clavel poty.

Purajhéi rorype, nde kera mombayvo…

Letra: Rubio Miranda M.

Música: Porfirio Báez

                Mborayjhú asy

Nda icatu mo´äi aicovévo che la nderejhe´yn

Ca´aguy mbytere jhi´änteva cheve ajhá aico reí

Co che corazö che mbo tarová ta nderejhé apensávo

Aico aporandú ya nde resaraima pa che jhegüi.

Estrella mimí pe amó yvaté pyharé omimbíva

Ndi yavyi vaicha nde rera jhe´iva che renói jhaguá

Che tarovaité apay rojhecá jha ndoroyujhúi,

Tesay mante coicha añembyasyrö che consola jhá.

Cu amanó riré ne mandu´a mi nde rayjhújaré re

Nde py´a güivé eñembo´é mi ani anga apená

Tuichaité mba´é nico che ayapó co yvy apere

Ndeve rojhayjhú guí opaité mba´e guí che mbuesaraipá.

Letra: Rosalía Díaz León

Música: Juan Escobar

                  Farra-í jhape guaré

Atención pido señores, todos los fieles presentes

Amombeú mi  setente, peteí suceso cué

Ndai potai pende pochy ni tampoco che yoyai

Añemoire a sapucai yvyture co pyjharé.

Rosé umi petei ára entre dos ro farreavo

Royujhuva romonguetavo tajha´é yepe guaigüi

Roipycui riré dos legua roguajhé la farra jhape

Yeroky tory vyape los mitá oyedivertí.

Romboguevo caneó roi´pyté sati yurú

Ro recobrá pyá´guasú jha roiqué mane raé

Enseguida voí che jhacú cuére ayeroky

Atopá peteí peky nda jhaeiva vyroité.

Jha jhaema voi chupé la encargue che arajhava

Nda jhaeiramo omendava esa idea che arecojhá

Jha jheí cheve osevo che quyvy checo soltera

Cherayhuvante ayujhuseva amanomeve guará.

Jha upeicha entusiasmados rojhasá upe pyjharé

Jha jhaema voi ichupé arocañy mandi jhaguá

No romendai ramö yepé ro viví jhaguá dichoso

Ro gozá jhaguá reposo mocoiveva oñondivé.

Pe las dos rupi guarã ya iñacá me ma amoingué

La che idea mi poraité jha decidido ma ropyta

Ajhenoi la che compipe la che plan amombeú

Jha mocoiveva ro ye yujhú peteí ñe ëmete.

Pe las tres rupí guarã ya chapyri ma la guaina

Che compipe ya ivaima ndo ligai mbaeveté

Pero che nipo ra´é aguajhé vyro pajhápe

Ayapó vaecué caújhape ambyasy ayerá riré.

Pero en fin vo´i asyeté che piroy ichugüi

Co acaracugüi reí arú vaecué chendivé

Co´anga ramo guarã che rari yurú acuagüi

Clavo acú jha cuñagüi mombyryma ayeré.

Letra: Venancio F. Patiño

                  Nde yurú mbyté

Nde yurú mbyté! parral ayúicha jhe´é asyva

Maerá voipa aipó ”eireté” re ñamboyoyá;

Jhycueré minte che corazóme re mondykyva

Jha upegüivente acã vaípe coicha apytá.

Che angaipáránte nipo ra´é acó pyjharépe

Yerokyjhápe, ñasaindy mime yayesapé;

Aicó jhaguáma upegüivente opã che képe

Che paype guaicha, nde yurú mirente ayeruré.

Nde yurú mbyté! Rosa poty pende oyoguá itéva

Iñakyngüépe amboguépáva y´ujhéi asy;

Jha jhyacuá minte, che mba´asygüi che moingovéva

Aicó jhaguã co mundo porãme a vy´á yevy.

Toimé oñe´éva, toimé ipochyva checo jha´éma

!Nde rakycuéri añejhundíta cuñataí!

Aña retáme achyryryne che acã me oikéma

Ché co amoñata jhe´é mbochyva nde yurú mí.

Nde yurú mbyté! Che mborayhume ojhaity póva

Coina arajháta co che remberé iyeíra cué,

O vy´á iténe jhesé o cambúva ambué yvy porá

La ambyasymiva na che mba´éita aracaevé.

Jha ajhá cuévo cu mombyryma che recójháre

Coina arajháta che ághã pype jhe´é ngué mí;

Ne racuángué catú icurusúta co che syváre

Yepé ro nde nderesarái ma anga che jhe güí.

Tovente tajhá taicó mombyry

Tayé py´apy amanó pevé;

Ca´aguy mbytere che añó peteí

Tajhecá reí, nde yurú mbyté.

Letra: Emiliano R. Fernández

Música: Mauricio Cardozo Ocampo

                     Alguna vez

Te llevo en el alma por todas mis sendas

Y solo tu nombre está  en mi emoción

Recuerdo  que sangra prendido en mis sueños

Y fluye en tu ausencia cual una canción.

Hoy vivo la angustia de andar los caminos

Llevando en los labios dulce amor

De todos los besos que ayer me brindaras

En dulce mentira, mentira de amor.

Alguna vez

Volveré a tu lado

Y te cantaré la canción de amor

Que por tí forjé

Y otra vez será en mi noche gris

Estrella de fé.

Alguna vez

Viviré contigo

El romance azul

De ese amor sin fin

Que por ti soñé.

Recuerdo esas noches de blancos jazmínes

Y de altas estrellas allá en Asunción

Tan solo los grillos con ritmo inocente

Copiaban el canto de mi corazón.

Tu boca era fuente de dulces ofrendas

Y en cada caricia temblaba tu amor.

Hoy todo está lejos, perdido en la bruma

Y lloro tu ausencia con triste canción.

Letra: Néstor Romero Valdovinos

Música: Julián Rejala

                   Volvé, volvé

No puedo vivir sin ti,  por qué será

Y a la selva me volví loco de amor

Y dice mi corazón, donde estarás ?

Ya ni te acordás de mi…cuánto dolor.

Amando me he de morir, vós lo sabés;

Y acaso nombrándote si eres mi luz

Volvé de nuevo a mi amor, volvé, volvé

Y no preguntes por qué che yboty mí.

En la guitarra tu voz me dice volvé, volvé

Pero en mi canto la pena llora no sé por qué

Cuando me amabas asi querida con todo amor

Ni en los rosales su ardiente boca ponía el sol

Hoy si no me amas igual te quiero no sé por qué

Mientras me grita la selva entera volvé, volvé

Nunca te olvides que cerca estoy que mucho te amé

Yo seré sin ti un hombre sin fe

Que quiere vivir para volverte a ver.

Lo saben los astros no sé por qué

Porque en ellos me mire para llorar

Y triste cual flor al sol me persigné

Dolorido me quedé, pobre de mi.

Te fuiste con otro amor, triste de mi

Y te olvidaste de mi pero yo no

Decime que te hice yo che yboty mí

Por qué me matas así, con tu traición.

Letra y Música: Hnos. Pelaia

                   A Juliana

Todo es belleza, todo es dulzura

Casto perfume lo que en ti está;

Tus ojos cielos, tus labios mieles

Y tus cabellos un rosedal.

Tras tu corpiño cuando caminas

Apenas tiembla tu seno en flor

Y al que te admira lo dejas triste

También temblando su corazón.

Y donde pisas, Juliana mía,

Se queda el suelo blanco de sal

En tanto el viento te va robando

Tibios perfumes de resedá.

Mientras tus ojos negros y dulces

Como la fruta de guaviyú

También les roba su luz y brillo

A las estrellas del cielo azul.

Yo con tus ojos y con tus besos

Quisiera lejos ir a vivir

Donde se goza de los arrullos

De la paloma y el yeruti.

Y a la capuera buena y florida

Irme contento a trabajar

Mientras tú juntas las margaritas

En los refaldos del delantal.

Y ya muy tarde cuando empieces

Tus ñanduties a entrejer,

Versos muy lindos, no como éstos,

Con todo el alma te cantaré.

Letra: Darío Gómez Serrato

Música: Diosnel Chase

                       Che morena mime

Che morena mi, dueña de mi edén, novia ensoñadora

Forjaste el amor, con tu inspiración dulce de mujer

Triste en mi orfandad, hoy lejos de ti, mi pena al llorar

Te evoco al calor de las bellas horas de nuestro querer.

Tienen languidez de tarde estival, tus mágicos ojos

De un raro vergel, la divina flor, hizo que el Señor

Cual manantial de gracia al reir, tu boquita miel

Cuando al modular tus labios me juran palabras de amor.

Fuiste inspiración

Que el alma soñó

Hecha realidad

De la aurora luz

Que irradió doquier

Torrentes de amor

En mi soledad.

Pasión de un ayer

Dicha y dolor

Que dejara en mí,

Hoy esta canción

Te dedico a tí

Con hondo fervor

Che morena mí.

Letra: Mario B. Ortega

Música: César Medina

   Dulce esperanza

Yo anhelo en mi canto

La dulce esperanza

Que añoro en la noche

De mi soledad.

Yo te quiero tanto

Y tu amor imposible

Revive mi angustia

En cruel orfandad.

Cuando vuelvas a mí, dulce amor,

Mi cariño el mismo ha de ser

Pués comprendes mi bien

Lo inmenso de mi querer,

Cuando vuelvas,

En mi alma otra vez

El lugar que dejaste tendrás

Y más puros que ayer

Mis besos tu sentirás.

Tan solo me quedan

Recuerdos queridos

De aquellos momentos

Que no olvidaré.

Pero en mis nostalgias

Por verte y amarte

Surge la esperanza

De nuestro querer.

Letra: S. Aparicio de los Ríos

Música: Rubito (Reinaldo) Medina

      Mariposa parã´mí

Mariposa parã mí

Reicó vaecué ybotygüi

Reyuvá ca´aguy pygüi

Reséva cu ca´arú

Neñó minteva rerú

Rejheyá co che rendápe

Mbegué catú vevejhápe

Ca´aguy poty cue mí

Checo peina ñemi mí

Roguerecó che resápe.

Pe nde laya iporágüi

Che corazó nde rayjhú

Upeva añandú ybytú

Jha iceloso nde rejhé

Ndóipotaigüi nde aré

Ni un rato che ypype

Jha ndé siempre ipoguype

Mantereí reicosé

Ayevero re ñe me´é

Ybytú canguy asype.

Mba´épa mi mariposa

Reipotá pe aña retáre ?

Eséna co ára resáre

Te regoza felicidad

En la triste soledad

Ani reicó oprimida

En esa selva perdida

Marapa reicó vesé

Eséna ca´arueté

Torojhechá mi querida.

Sapy´ante re manóro

En el monte mi princesa

Aicó vaerá con tristeza

Ne anguemí arombyasy

Si reganáma ca´aguy

Quién sabe pa reséva vo

Un adios rejhó cuetévo

Nde pepo rejhe amondó

Che apytama ayajhe´ó

Nderejhé todo el tiempo.

Letra: Andrés R. Pereira

Música: Félix Pérez Cardozo

                  Despierta mi Angelina

Despierta mi Angelina, fragancia de azucena

Lucero ya oséma nde resáicha oyayái

Na epuáma ajhechá mi ko yvaga omimbí páva

Jha demá ña ne encantáva che jazmín del Paraguay.

Despierta mi Angelina, aquí en tu ventana

Peina guyrá campana ne rokéme oyeroky

Jha iyikeré mainumby clavelina iyurúpe

Purajhéi música púpe ne mombay che Tupasy.

Despierta mi Angelina, ya llega el Dios del día

Na epuána vida mía reicuaáro mborayjhú

Demaitegüi rojhayjhú nde rejhé mante apensava

Opa che képe rojhecháva porque rojhechaga´ú.

Despierta mi Angelina, palomita mensajera

Che arajhatá ko nde réra nicho mime añongatú

Anojhé jhaguá ajhetú nda vyháiro sapyhánte

Adios lucero brillante siempre reina rojhayjhú.

Letra y Música: Emiliano R. Fernández

                     Che cambá resá yayai

Nda icatuvéima aicó en el oscuro silencio

Oí pype sentimiento che yopyva che cambá

Aipotante reroviá mi enorme sufrimiento

Mi incansable tormento ajhasava nde rejhé.

Romoñe´ëva voí rojhecháypy guivé

Añandúgui che recové ne mba´erante voí

Techaga´ú che yopy cu ajhechá ramo rejhó

Apytava ayajhe´ó sin consuelo che añomí.

Pe nde ava iñapopë mburucuyá poty yeráicha

Jha che anga cu mitaicha nde rejhé ama´ë asy

Osyry che resay ajhechá ramo nde desprecio

Jha che con tanto aprecio remoñe´ëva che yvoty.

Che cambá resá yayái mi lucero vespertino
Ndepope peina amoíma che ägä che recové

Emoí toyoveré tatá pe nda che racjhúiro

Maerã pico en este mundo nderejhe´yn aicovesevé.

Tupaópe orrepica la campanita de bronce

Upepe che a la virgen añesü jha añembo´é

Ichupé ayeruré con devoción y firmeza

Amandá sagrada promesa che rayjhú jhaguã ndevé.

Upé che rayjhú jha ara ipotypa ne las rosas

Oúne las mariposas o anuncía che alegría

Y en medio del bello día arecó mine esa suerte

Ante che ajho´i la muerte rojhetúvo che cambá.

Letra y Música: Hilarión Correa

           Che sy mi porá

          (Mi madrecita linda)

Rojhechá ga´ú che sy mi porã

Jha cu mombyry che jhegüi reimé

Reicuaá nga´ú pyá tarová

Na che mongueveí ymaité güivé

Ñemocunu´ú jhyacuapá voiva

Rocheyá güivé che mo tyre´yn

Jhihá chepepó avevé ajhá

Ndey pype agüajhé

Roñandú che sy.

Arecóva iñangatú jhape

Amó che angá ruguape

Che sy ne mboraijhumí

Avavé no guajhei jhendápe

Jha pe cuarajhy rataicha

O jhesapéva o´mimbí.

         I (bis)

A ro mandu´á ne marangatú

Mombyry güivé che sy mi porã

Mbombe´ú pyra mantecó ayujhú

Nde recovecué ysyry sacã

Cuña Paraguay nde recope´té

Nde ndereicua´ai yajhei, cane´ó

Na imboyoyajhaí residenta cué

Nde sygüi rerú jha che amono´ó.

Letra y Música:

Mauricio Cardozo Ocampo


Acó Ñandé Ynambú´mi

Ne mandu´á va pe nde, acoina acó ca´arú
che guatajhaigui arú, tupá rymbá poraité
ñujhápe iyeity pyre, guyrá ñu porá´i- mi
acó ñandé ynambú´mi, yajhacjhueté mi vaecué.

Mocoive pa co yaicó, ñañompope jhesé
ñajhetu ñamo ñe´é, jha mitáicha yarecó
jha´é anga pe jhecové jhasy vaichante ichupé
jha oiméne nicó ra´é, jhi-agui upé omanó.

Upeinte paco ico´é icanguy jhasy catú
jha vocoima reyujhú tupá guype jhe´óngué
ocu´i vaecué jhagué rembyaty reñongatú
jha rejhupi ne rymba mi rete cué.

Ne rasé paco jha eré ojhó ñandé ynambú´mi
oimene jha´éguéi ybagape ma oguajhé
upevante paco che ambyasy na mbyasypai
jha mocoiveva oyavai co´yte ñané rasé.

Nde jhaguante ma cuña resé rejhó mombyry
jha remyasai vy´ayn che recovepe guará
co´anga peina apytá jha´eté cu tyre´yn
amboc´ú cheresay ne cunu´ú recovia.

Acó ñandé ynambú´mi ne mandu´ava pa ndé
acanguytápe cuejhé ayujhú jhagué cucui
amó ñe´é catui jha che cunguype jha´é
peicha guarante ra´é mboracjhú ogué aveí.

Letra: Teodoro S. Mongelós
Música: Epifanio Méndez Fleitas

             Virgencita de Caacupé

Ya la caravana

De los promeseros

Asciende la loma

De Caacupé,

Campanas de bronce

Tocando oraciones

Llaman a los fieles

Con un canto dulce

Para el ñembo´é.

Como en un misterio

De leyenda sacra

De un tiempo remoto

Que no ha de volver

Evoco tu imagen,

Que es la de mi raza,

De estirpe serrana,

Virgencita india

De Caacupé.

Oh, Virgencita

De los milagros

Tú; que eres buena.

Oye mis ruegos;

Vuelvo a pedirte

Que tus perdones

Lleguen a mí.

Caudal de hechizos

Y de ternuras

Hay en tus ojos,

Que son azules

Como ese cielo

Que cubre el suelo

Donde nací.

Virgencita santa

Recuerdo que un día

Con salmo en los labios

Hasta tí llegué,

Y allí de rodillas

En tu santuario

Con fervor creyente

Como un peregrino

Yo también oré.

Un día quisieron

Llevarte muy lejos,

Pero en un misterio

Dijiste tové;

Desde entonces, ciego

Creyente y sincero

Tu fiel pueblecito;

Virgencita blanca

Se postró a tus piés.

Letra y Música:

Federico Riera

Navidad del Paraguay

Navidad de flor de coco,
Navidad del Paraguay!

Ya está el pesebre adornado
el Niño en el lecho está,
La Virgen vela su sueño,
su sueño de eternidad!

Los ángeles cantan Gloria!
Las estrellas brillan más,
el jazmín pone su aroma,
la luna su claridad!

Navidad de flor de coco,
Navidad del Paraguay!

No te olvides niño mío,
de poner en su lugar,
los Reyes y sus tesoros,
y la estrella de la Paz.

El burrito, la vaquita,
la ovejita, el picaflor,
y sobre todo, alma mía,
pon todo tu corazón!

Navidad de flor de coco,
Navidad del Paraguay!

Las campanas de la iglesia
misa llamando están,
todo el pueblo paraguayo
con fervor va a comulgar!

Ya están sonando las doce,
Nochebuena sin igual,
que trae a un Niño Bendito,
a salvar la humanidad!

Navidad de flor de coco,
Navidad del Paraguay!

Letra: Mercedes Jané
Música: Esteban Morábito

Panambi hovy

Morena juky ropea jajái
áva rúlopa porãite asy
amoita ndéve nemarkánterã
ndejoguahaite Panambi hovy.
Rohecha guive añequebranta
ndake porãvéi aikove asy
ha nde neñaña ni nerepensái
che rohayhuha Panambi hovy.

Algunas veces ñaimo´ã rejúva
che mombay haguã che apyngua jopy
ha che korasöme hasy che kutúva
neñe´enguemi Panambi hovy.
Nde resamimi moköive lucero
ha nde tyvyta ku jasy ra´y
che rapemimi pyhare entero
ohesapepáva Panambi hovy.

Nerembemimi yvága rokë
ha nde ropea amambái roky

Ya marcó su hora de oro y plata
ndéicha naiñañái Panambi hovy.
Péina akirirïma este día iko´ëvo
chemoñe´ëngúgui la nepore´ÿ
pero ajukeyne jepe nañamirö
roipo jopymívo Panambi hovy.

Letra y Música:
Lorenzo J. Delvalle (x)

(x) En las grabaciones difundidas
figura como coautor Diosnel Chase.



El arriero

Cual fantasma del olvido por la regia carretera
sobre el lomo de un caballo parejero guyra´ú
más veloz que un pensamiento poncho al viento cual bandera
y en ancas la adorada, le murmura rojhayjhú.

Van cruzando hacia la dulce vibración de los recuerdos
el arriero con la amada, oh reliquia guaraní
y poblando va la selva con el eco que muy lerdo
lentamente en suspiros se desmaya vevuími.

Ella trémula se ciñe toda entera al amado
con un dulce inconfesado anhelante tarová
mientras ténue la negrura de la noche ha cobijado
en sus senos maternales sus amores y angaipá.

Fugitiva raza noble, generoso corazón
eres sombra, eres eco del gallardo guaraní
ya no cruzan como antaño tus cantares la región,
eres solo una sombra, una sombra cangymí.


Letra: Rigoberto Fontao Meza
Música: Félix Pérez Cardozo



Che valle mi

Oiméne tayï poty
pe cerro omopytambá
oiméne jhyacuá porá
opárupí ca´aguy
oiméne cu mainumby
ovy´á jha isarakí
magmáro güyrá mimí
iyacvú jha opurajhéï
che py´ágüi ndo yeivei
upé che paraguai mí.

Cu azucena ocúi reí
jhyacuã ngué nemonga´ú
panambí jhovy guazú
ovevé ñemí ñemí
oiméne cuy güyra´í
opárupi oyaitypó
eíra ruá onmo´ó
yvotyre ombureá
upeva iyeíra rã
oipyté jha ojhycue´ó.

Umí ysyry mimí
panambí oñuambá
jha oimé culantrilloitá
jhembe´yre oyre reí
llantén peteï petëi
cu jhogué jhovy asy
jhi´ári catu ipoty
aguapé kyryïn guazú
jha igüyre iñanambuzú
yu´í rupi´á aky.

Oiméne jhyacuã porã
cu yvytú cerro güi oúva
amambay ryacuã oguerúva
ca´arú ro´ysã porã
oiméne iyacvu yoá
umí ycuá güi oúva
iñaca ari oguerúva
cambuchí jha jhy´a cuá
jhi´ante che ajhechá
upé che valle ajhacjhúva.

Oiméne ynambú cevoi
pe ñure morotïmbá
teteu iyacvú yoá
yajhasávo iñanguecoi
jhi´ã vaicha che renói
che retã mí poraité
jha oiméche rembiacjhu cué
che rechaséva aveí
che racjhú pa gueterí
ajhacjhú jhaicha chupe

.

El tiempo jhatã oicó
ña ne acã omyapatï
ñande rová omo cha´í
jha ndaicatui ya yocó
na jhi´ãnte la amamó
mombyrieté nde jheguí
ajháne rojhecha mí
che ãcame roguerecóva
jha amóme ave che ajhóva
rojhecha ga´ú güi öi.

Letra: Enrique Torres
Música Eladio Martínez